Azərbaycan Tibbi İnformasiya və Səhiyyə Portalı
16 Oktyabr 2025, Cümə axşamı, 04:21
Əlaqə vasitələri
Bizimlə əlaqə
Alimlər əsrlərlə qorunmuş dörd kolumbiyalı mumiyanın üz cizgilərini bərpa etdilər
02 Oktyabr 2025
138
Alimlər əsrlərlə qorunmuş dörd kolumbiyalı mumiyanın üz cizgilərini bərpa etdilər

Kolumbiyanın And dağlarından tapılmış çoxəsrlik mumiyalar rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə araşdırılaraq virtual şəkildə yenidən quruldu və onların həyatda necə görünə biləcəyi ortaya çıxarıldı.

Azmedinfo.az "Planet today" nəşrinə istinadən yazır ki, XIII–XVIII əsrlər arasında yaşamış bu insanlar üzlərini və çənələrini örtən ölüm maskaları ilə dəfn edilmişdilər. Bu, Kolumbiyada rast gəlinən yeganə belə mədəni praktikadır, baxmayaraq ki, Kolumbiyadan əvvəlki Cənubi Amerikanın digər bölgələrində geniş yayılıb. Lakin onların məzarları talan olunduğundan həmin dörd nəfər və onların arxeoloji mühiti haqqında məlumat çox az idi.

İndi tədqiqatçılar rəqəmsal texnologiyalar vasitəsilə onların kəllə sümüklərini açaraq üzlərini rekonstruksiya ediblər. Nəticələr ilk dəfə Peruda keçirilən XI Dünya Mumiya Araşdırmaları Konqresində təqdim olunub.

Böyük Britaniyadakı Con Murs adına Liverpul Universitetinin Face Lab layihəsinin rəhbəri Cessika Lyu bildirib ki, bu rekonstruksiyalar Cənubi Amerikada yaşamış yerli xalqların “cəlbedici mədəni təcrübələrini” önə çıxarır.

Mumiyalar 6–7 yaşlı bir uşaq, təxminən 60 yaşlı bir qadın və iki gənc kişiyə məxsusdur. Onların hamısı qatran, gil, mum və qarğıdalıdan hazırlanmış üslubi maskalarla bəzədilmişdi. Maskaların burnu və əsas hissələri zədələnsə də, gözləri əhatə edən bəzi dekorativ muncuqlar bu günədək qorunub. Bu insanlar Kolumbiya Andlarının Şərqi Kordilyer bölgəsində yaşamış ispan işğalından əvvəlki əhaliyə aid idilər. Radiokarbon analizlərinə əsasən, onların ömür sürmə tarixi 1216–1797-ci illərə təsadüf edir.

Maskalı kəllələr üzərində kompüter tomoqrafiyası aparılıb. KТ rentgen şüaları vasitəsilə obyektin çoxsaylı ikiölçülü kəsiklərini birləşdirərək virtual üçölçülü təsvir yaradır. Bunun sayəsində komanda maska qatlarını rəqəmsal olaraq çıxarıb kəlləni “praktiki şəkildə demaskalaşdırmağa” nail olub, – deyə Lyu bildirib.

Ən çox oxunanlar