Azərbaycan Tibbi İnformasiya və Səhiyyə Portalı
16 Oktyabr 2025, Cümə axşamı, 04:46
Əlaqə vasitələri
Bizimlə əlaqə
Çikungunya xəstəliyi: Simptomlar, yayıcı ağcaqanadlar və qorunma yolları
17 Avqust 2025
170
Çikungunya xəstəliyi: Simptomlar, yayıcı ağcaqanadlar və qorunma yolları

Son aylarda dünyada çikungunya xəstəliyinin yayılmasında ciddi artım müşahidə olunur. Ümumdünya Səhiyyə Təşkilatının məlumatına görə, bu ilin əvvəlindən indiyədək təxminən 260 min yoluxma halı qeydə alınıb.

 

Azmedinfo.az ÜST-ün məlumatına istinadən yazır ki, xəstəliyin sürətlə yayılması əsasən Aedes aegypti və Aedes albopictus kimi ağcaqanadların aktivliyi ilə bağlıdır.

Çikungunya nədir?

Çikungunya — virus mənşəli, insandan insana birbaşa keçməyən, ancaq ağcaqanad sancması ilə yayılan infeksion xəstəlikdir. Adı Afrikanın kimakonde dilindən götürülüb və “bükülmüş” mənasını verir. Bu, xəstəliyin yaratdığı şiddətli oynaq ağrılarının təsviridir.

Əsas simptomlar

Xəstəliyin inkubasiya dövrü adətən 4–8 gündür. Ən çox rast gəlinən əlamətlər bunlardır:

Yüksək hərarət (38°C-dən yuxarı)

Şiddətli oynaq ağrıları (xüsusilə əllər, dizlər və ayaqlar)

Əzələ ağrıları

Baş ağrısı

Dəri səpgiləri

Yorğunluq və halsızlıq

Əksər hallarda xəstəlik bir neçə həftə ərzində sağalır, lakin bəzi insanlarda oynaq ağrıları aylarla davam edə bilər.

Kimlər risk altındadır?

Tropik və subtropik iqlim bölgələrində yaşayan və ya səfər edənlər

Ağcaqanad aktivliyinin yüksək olduğu mövsümlərdə açıq havada çox vaxt keçirənlər

İmmun sistemi zəif olan şəxslər, yaşlılar və körpələr

Qorunma yolları

Hazırda çikungunya üçün spesifik peyvənd və ya antiviral dərman yoxdur. Ən effektiv qorunma üsulu ağcaqanad sancmasının qarşısını almaqdır:

Ağcaqanad məhvedici vasitələrdən (repellent) istifadə edin.

Uzunqol geyimlər və açıq olmayan paltarlar geyinin.

Ağcaqanad torları ilə yatın, xüsusən də açıq havada və ya pəncərələrdə qoruyucu setka yoxdursa.

Ağcaqanadların çoxaldığı yerləri aradan qaldırın – durğun su qablarını, köhnə təkərləri, açıq su hovuzlarını təmizləyin.

Səhər tezdən və gün batanda (ağcaqanadların ən aktiv vaxtı) açıq havada ehtiyatlı olun.

Çikungunya ölümcül olmasa da, ciddi narahatlıq və uzunmüddətli oynaq ağrılarına səbəb ola bilər. Xüsusən də səyahət planlayarkən gedəcəyiniz bölgənin epidemioloji vəziyyəti barədə məlumatlı olmaq, profilaktik tədbirləri vaxtında görmək sağlam qalmağın əsas yoludur.

Ən çox oxunanlar