Həyat xilas edən orqan transplantasiyası əməliyyatları necə koordinasiya olunur?

17 Noyabr 2025

278

Həyat xilas edən orqan transplantasiyası əməliyyatları necə koordinasiya olunur?

Orqan transplantasiyası çoxsaylı tibbi komandanın – reanimatoloqların, cərrahların, transplantasiya mütəxəssislərinin və digər səhiyyə işçilərinin birgə fəaliyyətini tələb edən həssas və mürəkkəb bir prosesdir. Beyin ölümü diaqnozunu dəqiq müəyyənləşdirən reanimatoloqların, eləcə də donor orqanlarının çıxarılması və transplantasiyaya hazırlanmasını həyata keçirən cərrahların işi həyati əhəmiyyət daşıyır.

Azmedinfo.az xəbər verir ki, bu böyük komandanın işini birləşdirən və bütün mərhələlərin vahid mərkəzdən idarə olunmasını təmin edən qurum isə Səhiyyə Nazirliyinin Orqan Donorluğu və Transplantasiyası üzrə Koordinasiya Mərkəzidir. Mərkəz donorun müəyyənləşdirilməsi, tibbi məlumatların toplanması, orqanların qiymətləndirilməsi və uyğunlaşdırılması kimi bütün prosesləri əlaqələndirir.

Azərbaycanda ilk dəfə meyit donor müəyyən edildiyi zaman Koordinasiya Mərkəzinin fəaliyyəti xüsusilə önə çıxdı. Beyin ölümünün təsdiqi, hüquqi prosedurların tamamlanması, donor ailəsi ilə həssas şəkildə aparılan kommunikasiya, orqanların vaxtında çıxarılıb müxtəlif transplantasiya mərkəzlərinə çatdırılması məhz səmərəli koordinasiyanın nəticəsi idi. Bu hadisə ölkədə transplantasiya sisteminin təşkilati gücünü nümayiş etdirdi.

Ürək transplantasiyası zamanı koordinasiya daha kritik rol oynayır, çünki ürək donordan çıxarıldıqdan sonra cəmi 4–5 saat ərzində nəql edilməlidir. Bu səbəbdən Koordinasiya Mərkəzi həm ilk meyit donorluğunda, həm də ürək transplantasiyası kimi yüksək riskli əməliyyatlarda “vahid komanda beyni” funksiyasını yerinə yetirib.

Mərkəz donor sayının artırılması, beyin ölümü diaqnostikasının ölkə üzrə bütün tibb müəssisələrində standartlaşdırılması, vahid elektron məlumat sisteminin genişləndirilməsi və ictimai maarifləndirmənin gücləndirilməsi kimi mühüm istiqamətləri qarşısına məqsəd qoyub. Bu işlər Azərbaycanda transplantasiya xidmətinin daha da inkişafına və daha çox xəstənin həyatının xilas edilməsinə şərait yaradacaq.

Orqan Donorluğu və Transplantasiyası üzrə Koordinasiya Mərkəzi